Ax-2

chociaż temat energetyki nie jest jeszcze skończony, ze względu na zbliżające się kolejne, wielkie wydarzenie związane z naszą obecnością w kosmosie, musiałem zrobić szybką wrzutkę w tym  temacie. zaczynając od newsa:

już za kilka dni, w niedzielę, 21 Maja 2o23, planowany jest start drugiej prywatnej misji astronautów na ISS – Międzynarodową Stację Kosmiczną.  misja jest organizowana przez Axiom – firmę, której ambicją jest organizacja prywatnych lotów w kosmos. sam lot odbywa się oczywiście w kapsule SpaceX Dragon, która będzie wyniesiona rakietą Falcon 9.

kosmos

przemysł kosmiczny przeżywa renesans. od dziecka czekałem, aby zobaczyć jak ludzie lądują na innym ciele niebieskim… i nadal czekam. od 1972r. człowiek co prawda lata w kosmos, ale to nie tak spektakularne jak lądowanie na księżycu. pamiętam taki stary dowcip: „it took a CPU power of C64 to land on the moon, and it’s not enough for Pentium to run Windows”. i choć to żarcik z lat 9o’, minęło ponad pół wieq i mamy teraz moc obliczeniową liczoną w PetaFLOPSach, nadal nie potrafimy dokonać tej sztuki ponownie.

wiele się jednak zmieniło i to w dużej mierze, dzięki SpaceX. jeszcze w 1984 roq odbyło się, globalnie, 129 startów w kosmos. liczby te spadały rok-do-roq i w 2oo5 było tylko 47 startów. wszystko zmienił Sokół. rok 2o21 był przełomowy. kosmos polizały również inne prywatne rakiety – New Shepard firmy BlueOrigin oraz VSS Unity firmy Virgin Galactic. firmy te oferują krótkie, komercyjne loty prywatne, na wysokość 8o lub 1oo km

w Europie kosmos zaczyna się na wysokości 1ookm, w USA sufit jest na 8okm – stąd takie wysokości

a tuż potem, nadal jeszcze w 2o21, SpaceX pozamiatał misją Inspiration4, wysyłając czwórkę zupełnie zwyczajnych ludzi na niską orbitę. Przez 3 dni prowadzili badania, podziwiając naszą planetę. dech zapiera. fakt, że takie wydarzenie było tylko jednym z wielu newsów i wiele osób nawet o tym nie wie pokazuje, w jakim szumie informacyjnym żyjemy. jeśli ktoś chciałby nadrobić te informacje, to na Netflix jest mini-series pokazujący przygotowania do misji oraz sam lot.

w 2022 padły kolejne rekordy – odbyło się 178 startów, z których sam Falcon wykonał 61 [w tym jeden przez Falcon Heavy]. 16 listopada 2o22 wystartowała misja Artemis I, która docelowo ma w końcu dokonać tej zapomnianej sztuki – lądowania człowieka na księżycu – ale to nie wcześniej niż 2o25 wraz z Artemis III. mam nadzieję, że demon recesji i widmo kolapsu amerykańskiej gospodarki nie zrujnuje tych planów…

nie tylko USA, nie tylko SpaceX

choć SpaceX i NASA nadal są główną potęgą w kosmosie, to do rajdu o kawałek nieba ruszyło wiele krajów.

Chiny depczą po piętach, udowadniając, że są silną konkurencją.

• podczas, gdy stacja ISS ma sztucznie podtrzymywane życie i datę deorbitacji wyznaczoną na 2o31 rok, Chiny zbudowały samodzielnie „Podniebny Pałac” (Tiangong) i regularnie wysyłają taikonautów (Chińscy astronauci).
• ich  flagshipowa rakieta – Długi Marsz (Chang Zeng) odbyła niewiele mniej startów niż Falcon SpaceX (55)
• w maju 2o21 samodzielnie wysłali łazik na Marsa – Tianwen-1. co prawda już umarł, przykryty Marsjańskim pyłem, ale jest to olbrzymi sukces

USA wysłały 5 łazików i ostatni, Perseverance, który wylądował 21 lutego 2o21, zgodnie ze swoim imieniem – nadal jest w czynnej służbie

•  posiadają własną, w pełni operacyjną alternatywę dla GPS – BeiDou Navigation Satellite System (BDS)
• mają też alternatywę dla Amerykańskiego X-37B – „Boski Smok” (Shenlong) – sekretny, autonomiczny statek orbitalny, prawdopodobnie tworzony w ramach kosmicznych sił zbrojnych. sekretny – ponieważ misje X-37B oraz Shenlong nie są znane i można się tylko domyślać co robią przez setki dni, które spędzają latając po różnych orbitach. raczej nie zbierają kosmicznych śmieci (a szkoda).
• w ilości satelit nadal nie dorównują Amerykanom, ale prześcignęli już Brytyjczyków (USA: 2926, Chiny: 493, UK: 45o)
• niewątpliwie są dominatorem w dziedzinie wymyślnych, poetyckich nazw dla swoich technologii kosmicznych (=

ze smutkiem można patrzeć na Europejskie poczynania (ledwie 5 startów w 2o22), którą już doścignęły Indie. Do rajdu przyłączają się Japonia, Południowa Korea ale również Iran czy Arabia Saudyjska. Rosja zalicza regres, co oczywiste w skutek jej ostatnich działań. do tego mają problemy z głównym portem – Bajkonur, który znajduje się w Kazahstanie.

wierzchołek

wszystko to tylko wierzchołek tematu. turystyka kosmiczna i planowane hotele orbitalne, wydobycie surowców z meteorytoidów, różne rodzaje satelitów, JWST i kolejne przełomy dzięki niemu, analogowe misje na Marsa (jakże trudno wygrzebać newsy o polskiej misji! czemu?!), o Polskim projekcie wysłania sondy na Marsa i ogólnie udziału Polaków w rozwoju technologii kosmicznej… można by w nieskończoność…

dla tych, którzy chcieliby zacząć śledzić ten temat:

• Everyday Austronaut – najlepszy portal pozwalający śledzić aktualne i planowane misje. świetne relacje ze startów.
• space.com – informacje ogólne, bardzo dużo newsów ze świata
• Astrofaza – kanał dla wszystkich zainteresowanych astrofizyką, astronomią, lub po prostu kosmosem
• Rakietomania – nazwa mówi sama za siebie…

eN.